1863: 592 MACERAPEREST - 2013: 33 MİLYON TURİST

Ayşe Ekin Gündüz. STAR EKONOMİ 12 OCAK 2013

Türkiye’de turizm 150’nci yılına giriyor. 142 kişilik kafileyle başlayan Türk turizmi, bugün dünya turizm sektöründe önemli bir paya ulaştı. Türkiye’ye 2013’te ülkeye 33 milyon turist gelmesi bekleniyor.

Tarih boyunca batılı gezginler için çekim merkezi olan Anadolu topraklarına ilgi katlanarak artıyor. Katır sırtlarında bavullarla seyahat etmeleri nedeniyle maceraperest olarak adlandırılan kişilerin 150 yıl önce İstanbul’u ziyaretiyle başlayan turizm hareketinde turist sayısı yıllık 592’den 2012’de 32 milyona ulaştı. 2013’te ise bu rakamın 33 milyonu aşması bekleniyor. Dünyayı adımlayan insanlar hep vardı. Ordu peşinde savaş için dolaşanlar, ticaret yapmak için yeni ülkeler keşfedenler ve seyahatname yazmak için uzun yollar katedenler... Ancak modern anlamda turizmin başlamasında demir ağların Avrupa’yı sarması etkili oldu.

1980 sonrası altın çağ

Thomas Cook’un Avrupa’ya başlattığı ilk gezinin Paris Sergisi’ne olması gibi, Osmanlı İmparatorluğu’na da ilk toplu gezi bir sergi ile başladı. OTI Holding’in açtığı Gökhan Akçura imzalı ‘Türkiye Turizminde 150 Yıl’ adlı serginin kataloğunda yer alan bilgilere göre 1863’te ‘Sergi-i Umum-i Osmani’nin açılışı için Avrupa’dan 142 kişilik grup İstabul’a geldi. Bunu 450 kişilik başka bir grup takip ederken, Türkiye’den Avrupa’ya yapılan ilk tur da aynı yıl gerçekleşti. 1980’lere kadar Türkiye’de turizm küçük ölçekli kalırken, son 30 yıl ise turizmin altın yılları oldu.

TURİZMİN KİLOMETRE TAŞLARI

-Seyyah: 19. yüzyılda İstanbul gazeteleri Galata Köprüsü üstünde etrafa merakla bakan seyyahların giderek arttığını yazıyordu.

-Vapur acentaları: Orient Express seferleri başlamadan önce Avrupa’dan Türkiye’ye gelenlerin ya da Türkiye’den Avrupa’ya gidenler için tek seçenek deniz yoluydu.  

-Orient Express: Batıyla doğuyu birleştiren tren olarak adlandırılan Orient Express ilk seferini 5 Haziran 1883 tarihinde yaptı.

-Pera Palas : Orient Express’in konuklarını ağırlamak için yapılan Pera Palas 1 Şubat 1895’te açıldı.

-Kartpostal: Osmanlı’da ilk kartpostal 19. yüzyılda basıldı.

-İlk hava yolculukları: 3 Ekim 1922’de yapılan uçuşla Paris, Prag, Viyana, Budapeşte, Bükreş ve İstanbul birbirine bağlanmış oldu.

-Yataklı vagon: 1924’te ilk sefer Haydarpaşa-Ankara arasındaydı.

-Natta: Türkiye’nin ilk seyahat acentası Natta 1925’te kuruldu.

-Devlet hava yolları: Türk Teyyare Cemiyeti Şubat 1925 tarihinde kuruldu. 1933’te kurulan Devlet Hava Yolları ile ilk seferler ABD’den alınan 2 yolcu uçağı ile yapıldı.

-Otobüs: Sait Faik 1948 yılında Ankara-İstanbul yolunda artık ‘enikonu rahat bir taşıt’ ile seyahat edilebildiğini yazar. Bu taşıt otobüstür.

-Hac turizmi: 1953 yılında Bakanlar Kurulu hacca gidecek yolculara yolculuklarında yardım etmek amacıyla hac turizminin başlangıcı sayılan bir kararname hazıladı.

-Hilton İstanbul: Türkiye’de modern turizmin miladı 10 Haziran 1955’te İstanbul Hilton’un açılmasıyla başlar. 

-Bakanlık: 1957 yılında Basın Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü ‘bakanlık’ haline getirildi.

-Türkiye’yi tanıtan broşürler: 1960’ların başında yurt içi ve yurt dışında Türkiye’deki turistik bölgeleri tanıtan rengarenk broşürler basılmaya başlandı.

-1980’li yıllarda turizm: Turizmde ivmenin yükselmeye başladığı yıllardır. Liberal bir döneme girilmesiyle turizm endüstrisinin önü açıldı. 1970’lerin başında 50 bin olan yatak sayısı ise 10 yıl içinde 70 bine ulaştı.