MÜZİK YAZILARI

BİSİKLET ŞARKILARI
Bisiklet bir 19. Yüzyıl icadı. Bu nedenle eskiden beri söylene gelmiştir bisiklet konulu şarkılar... Ama onlara ulaşmak pek kolay değil. Eski taş plaklarda kalmış çoğu. Blueslar, valslar, boogieler, hatta Fats Domino’dan bir de rock’n’roll parçası: “Rockin’ Bicycle”. Benim dinlediğim en eski tarihli bisiklet şarkısı ise Nat King Cole’un söylediği “Bicycle Built For Two”.

Bisiklet konulu şarkılar arasında Pink Floyd’un “Bike”ı en sevdiklerimin başlarında yer alır. Topluluğun ilk albümünde yer alan Syd Barrett imzalı bu şarkı, bisikletin tüm çocuksu özelliklerini içinde taşır. Rock tarihinde buna benzer bisiklet temalı parçaların çok fazla olmadığını hemen hatırlatalım. Doğal olarak motorsikletlere ve otomobillere ilgi çok daha fazladır. Ne de olsa erkeksi bir müziktir rock. Tom Waits’in bir film için yazdığı “Broken Bicycles” ise eski ve kırık dökük bisikletlerle eskimiş aşklar arasında ilişki kurar. Fransız şanson geleneğinde Yves Montand’ın söylediği “La Bicyclette” de konumuz açısından önem taşıyan bir şarkı... Öte yandan, eski bir İngiliz şarkıcısı olan Engelbert Humberdink’in aynı adı taşıyan bir filme gönderme yapan “Le Bysclettes de Belsize” da bisiklet şarkıları arasında anılması gereken bir yer taşıyor.

Rock tarihinin ele avuca sığmaz topluluğu Queen’in “Bicycle Ride” adlı parçası ise özgürlük kavramını bisiklet üzerinden anlatan bir parça: “Bisikletimi sürmek istiyorum/ Bisikletimi sürmek istiyorum/ İstediğim her yere sürmek istiyorum.” Bisikletin Freddie Mercury’nin biseksüel söyleminin bir simgesi olduğuna inanlar oldukça fazla. Albümün 55 çıplak kadını yarışa çıkmak üzere bisikletleri üzerinde gösteren bir katlanabilir posterle birlikte yayınlandığını da hatırlatalım. Daha yakın yıllara gelirsek John Cale’in “Bicycle” şarkısını hatırlayabiliriz. Her ne kadar sözsüz bir parça olsa da, Brian Eno ve küçük kızlarının sesleri ile bezenmiş “Bicycle”, bisiklet konusunda gizli öykülerle süslü. Cale’in uzun yıllar birlikte çalıştığı Nico, eroinden temizlendikten sonra bisikletten düşerek öldü. Bu trajedinin şarkının bir yerlerinde gizli olduğunu düşünüyorum. Alman topluluğu Kraftwerk’in ise Fransa’nın bisiklet yarışı geleneğine adanmış bir dizi parçası var. “Tour de France” adını taşıyan bu parçalara “Etap 1, 2, 3” gibi adlar vermişler. Masters of Reality’nin “Bicycle”, The Wallflowers’ın “Angel on my Bike”, Orbit’in “Bicycle Song”, The Jazz Butcher’ın “Biycle Kid” ve Madness’ın “Riding on my Bike” bu kapsamda hemen aklımıza gelebilecek şarkılar. Yeni topluluklardan Hal’ın da geçtiğimiz yıllarda yayınlanmış bir single’ında “Bicycle” isimli bir parçaları olduğunu belirtmeden geçmeyelim. Her ne kadar bütününde birer “bisiklet şarkısı” olmadıklarını bilsek de, Donovan’ın “Ferris Wheel”, Jimi Hendrix’in “My Friend” ve Bob Dylan’ın “Buckets of Rain” adlı şarkılarını “içinden bisiklet geçen şarkılar” listesine alabiliriz.

Bütün bu şarkılar arasında farklı bir yere koyacağımız bir diğer şarkı ise (biliyorum bu yazıda çok fazla şarkı sözcüğü var, ama başka türlü nasıl yapabilirdim ki) ise Tomorrow adlı eski İngiliz saykodelik topluluğunun 1968 tarihli “My White Bicycle”ı. Hikayesini özetle anlatınca sizde bana katılacaksınız. Tomorrow bu şarkıyı bir Amsterdam gezisi sonrası yazdı. O yıllarda bu kentte, anarşist kökenli Provos hareketi, şehir trafiğine bir çözüm olarak “Beyaz Bisiklet” projesini yaşama geçirmeye çalışıyordu. Proje şöyleydi: Kentin dört bir köşesinde sahipsiz beyaz bisikletler bırakılacaktı. İsteyen bunlara binecek, istediği yere gidecek, sonra o da bisikleti sokakta bir köşeye bırakacaktı. İlk parti olarak yüz bisiklet Amsterdam sokaklarına bırakıldı. Ama bir süre sonra başka kentlerden gelen hırsızlar, bu bisikletleri kamyonlara yüklediler ve ortadan kayboldular. Polis de güvenliğini sağlayamayacağı gerekçesiyle projenin durdurulmasına istedi. Beyaz bisikletler yıllarca bir efsane olarak dilden dile dolaştı. Ama sadece bir fantezi olmadığı, geçtiğimiz yılın başlarında Paris’te de bir “beyaz bisiklet planı” uygulanmaya başlanmasıyla kanıtlanmıştır sanıyorum.

Şarkılardan yola çıktık ama, asıl sözümüzü de söylemeden noktayı koymayalım. Kentlerin bisikletlere ihtiyaçları var. Ama bisiklet yollarına da...